---

---

مقدمه

اقدام به کاشت و پرورش درختان گردو، مستلزم آشنایی شخص باغدار با بیماری‌‌ها و انواع آفات درخت گردو می‌باشد. زیرا کاهش میزان خسارت‌های احتمالی و دستیابی به حداکثر سود دهی در باغات گردو تنها در صورتی ممکن است که، شخص باغدار بتواند اقدامات سریع و هوشمندانه‌ای در جهت شناسایی و پیشگیری از شیوع آفات و بیماری‌ها در میان محصولات انجام دهد. آفات و بیماری‌هایی که درختان گردو را هدف قرار می‌دهند، بسیار متنوع هستند و هر یک ناحیه یا نواحی به خصوصی از ساختار درخت گردو را مورد حمله قرار می‌دهند.

خوشبختانه هر یک از این آفات و بیماری‌ها علائم و نشانه‌های ظاهری خاص خود را دارند که موجب سهولت شناسایی آنها می‌شود. از این رو بهتر است قبل از شروع مراحل کاشت، اطلاعات لازم را در خصوص ویژگی‌های نهال گردو، آفات و انواع بیماری های درخت گردو به دست آورد تا بتوان سریعتر اقدامات پیشگیرانه یا درمانی را آغاز نمود. در ادامه قصد داریم به جهت اهمیت این موضوع، شما را انواع بیماری‌ها و آفات درخت گردو آشنا نماییم. کاشت و پرورش درختان گردو، مستلزم آشنایی شخص باغدار با بیماری‌‌ها و انواع آفات درخت گردو است.

---

آشنایی با بیماری‌ها و انواع آفات درخت گردو

بر خلاف تصور عموم، آفت و بیماری دو مقوله کاملاً متمایز از یکدیگر می‌باشند. آفت به موجودات زنده‌ای اطلاق می‌شود که با حمله به قسمت‌های مختلف درختان یا گیاهان، موجب ایجاد خسارت و آسیب در آنها می‌شوند. حشرات، خزندگان، پرندگان و ... همگی نوعی آفت به شمار می‌آیند. چنان‌چه بیماری عارضه‌ای است که در اثر حمله عوامل زنده و غیر زنده در درختان و گیاهان ایجاد می‌شود.

عوامل زنده شامل پاتوژن‌های گیاهی مختلفی چون؛ ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها، ویروئید‌ها و ... می‌شوند و هر یک عارضه‌های متفاوتی را در گیاهان ایجاد می‌کنند. پاتوژن‌های گیاهی می‌توانند از یک گیاه به گیاه دیگر سرایت کنند و بافت‌های مختلف گیاهی را تحت تاثیر قرار دهند. عوامل غیر‌زنده نیز شامل عوامل محیطی چون، فشردگی و شوری خاک، تنش خشکی و سرما، کمبود مواد غذایی و ... هستند و هر کدام به نحوی بر ساختار گیاه اثر سوء دارند و ایجاد بیماری می‌کنند. این مهم اهمیت و ضرورت آشنایی با بیماری‌ ها و انواع آفات درخت گردو و روش‌های مقابله با آنها را بیش از پیش نشان می‌دهد.

---

انواع آفات درخت گردو

یکی از چالش‌های اساسی پیش روی باغداران به هنگام کاشت و پرورش درختان گردو، مقابله با انواع آفات درخت گردو و کنترل پیشروی و رشد این آفات در باغات زیر کشت این محصول است. هر یک از این آفات به شیوه‌ای خاص نواحی مختلف درخت گردو را هدف حمله قرار داده و خسارت‌های قابل توجهی را ایجاد می‌نمایند. از این رو ضرورت دارد تا ضمن شناخت انواع آفات درخت گردو، روش‌های موثر جهت دفع یا کنترل آنها را نیز آموخت. برخی از مهم‌ترین آفات درخت گردو به شرح زیر می‌باشند.

---

كرم گردو (Laspeyresia pomonella)

آفت کرم گردو که در اصطلاح علمی با نام (Laspeyresia pomonella) شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین انواع آفات درخت گردو است. این کرم در ابتدا از لحاظ مورفولوژیکی به شکل لارو بوده و در این مرحله از چرخه زندگی خود، از میوه‌های مغز‌داری چون گردو تغذیه می‌نماید. کرم گردو پس از طی این دوران در اواخر ماه اردیبهشت‌ یا خرداد به پروانه تبدیل می‌شود. پروانه این حشره با ورود به میوه نارس از طریق مجرای گلگاه، سبب ریزش میوه می‌گردد. علاوه بر این، لارو‌های تشکیل شده این حشره در نسل دوم، از مغز‌ گردو تغذیه کرده و موجب سیاه شدن مغز و پوک شدن گردو می‌شوند.

حمله‌ی این آفت که یکی از خطرناک‌ترین انواع آفات درخت گردو است، می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری به باغات زیر کشت گردو وارد نماید و عملکرد این محصول را به میزان 30 درصد کاهش دهد. به منظور مقابله با این آفت می‌بایست از روشی چون کارگذاری تله فرمونی در اردیبهشت‌ ماه استفاده نمود. همچنین می‌توان از سمومی چون؛ کارباریل و دیازینون با غلظت 2 هزار میلی گرم در لیتر جهت سمپاشی درختان گردو استفاده کرد.

---

آفت كرم ميوه گردو (Paramyelois transitella)
آفت کرم میوه گردو در اصطلاح علمی به نام (Paramyelois transitella) شهرت دارد. از آنجایی که لارو‌های این کرم به صورت دسته جمعی به ساختار درونی میوه حمله می‌کنند، می‌توانند آسیب‌های بسیار جدی به بافت گردو وارد ‌نمایند. این امر موجب شده تا این آفت به عنوان یکی از مهمترین انواع آفات درخت گردو به شمار آید. چرخه زندگی این کرم شامل سه نسل است. لارو‌هایی که در طی نسل اول و دوم تشکیل می‌شوند در طول فصل بهار و تابستان و قبل از آنکه پوست گردو‌ها سخت شوند، با حمله به بافت آنها خسارت‌های شدیدی به محصول وارد می‌کنند.

این لارو‌ها همچنین گردو‌هایی که از قبل آسیب دیده‌اند را نیز هدف حمله قرار می‌دهند. علاوه بر این لارو‌های تشکیل شده در نسل سوم از طریق پوسته‌ی سبز ترک خورده گردو وارد ساختار میوه شده و با تسریع فرآیند تخریب، موجب ریزش آن می‌شوند. حمله آفت کرم میوه گردو به باغات زیر کشت این محصول در نواحی شمالی کشور، گاه حتی ریزش 80 درصدی گردوها را به دنبال دارد. از این رو با توجه به زیان‌بار بودن حملات این کرم و لزوم کاهش میزان خسارت‌های اقتصادی ناشی از آن، باید از روش‌های موثری جهت مقابله با این آفت استفاده کرد. کارآمدترین این روش‌ها عبارتند از:

• حذف میوه‌هایی که دچار آسیب فیزیکی شده‌اند.
• مقابله با آفت کرم گردو که زمینه‌ساز ورود این کرم به درون ساختار گردو‌هاست.
• برداشت هر چه سریعتر گردو‌هایی که پوسته سبز آنها دچار ترک شده است.
• مقابله با عامل بلایت گردو و نیز کارپوکاپس که فعالیت این کرم را تشدید می‌کنند.
• سمپاشی میوه‌ها با استفاده از سموم گازی، به منظور دفع آفاتی که محصول را هدف حمله قرار داده‌اند.

---

مگس پوست خوار ميوه گردو (Rhagoletis cingulata)

آفت مگس پوست خوار درخت گردو که با نام علمی (Rhagoletis cingulata) نیز شناخته می‌شود، بی شک یکی از زیان‌بار‌ترین انواع آفات درخت گردو است. زیرا این حشره با تغذیه از پوست سبز گردوها موجب ایجاد لکه‌های سیاه رنگی بر روی آنها می‌شود و به این دلیل نمی‌توان آنها را به بازار عرضه نمود. علاوه بر این پس از حمله این مگس، پوسته سبز گردو‌ها دچار ترک نخواهد شد و همین امر بازار‌پسندی آن را به شدت کاهش خواهد داد. مگس پوست خوار ميوه گردو بیشتر میو‌ه‌های میان‌رس و دیر‌رس را هدف تهاجم و آسیب قرار می‌دهد. موثرترین روش مقابله با این آفت زیان‌آور، استفاده از حشره‌کش‌های با غلظت مشخص در زمان مناسب است.

---

آفت شپشك درخت گردو (Alcidodes porrectirostris)

آفت شپشک درخت گردو یا در اصطلاح علمی (Alcidodes porrectirostris)، تمایل بسیار زیادی جهت تخم‌گذاری بر روی سطح میوه‌هایی همچون گردو دارد. لارو‌های این آفت پس از رشد، با نفوذ به ساختار درونی گردوهای نارس و تغذیه از بخش داخلی و به خصوص مغز آنها، موجب ریزش این محصول می‌گردند. شپشك گردو جزو مشکل‌سازترین انواع آفات درخت گردو به شمار می‌آید و انواع بالغ آن، رنگی شیری و طولی معادل 12 میلی‌متر دارند. یکی از موثرترین روش‌های مقابله با این آفت، استفاده از سموم آفت‌کش به صورت محلول‌پاشی در فواصل یک هفته‌ای نسبت به یکدیگر است.

---

آفت ابريشم باف ناجور (Lymantria obfuscata)

یکی از نابودگر‌ترین انواع آفات درخت گردو، کرم ابریشم‌ باف ناجور است. این کرم که با نام بید کولی یا در اصطلاح علمی (Lymantria obfuscata) نیز شناخته می‌شود، در طول فصل زمستان اقدام به باروری و تخم‌گذاری می‌کند. تخم‌های این حشره در مقابل حرارت و رطوبت مقاوم بوده و معمولاً در اثر کارکرد ادوات کشاورزی به سر‌تا‌سر زمین باغی منتقل می‌شوند. لارو‌های این حشره پس از رشد، از جوانه و برگ درختانی مانند گردو به عنوان منبع اصلی تغذیه استفاده می‌نمایند.

آفت ابریشم باف ناجور معمولاً پس از غروب خورشید بر روی درختان ظاهر شده و با تغذیه از جوانه و برگ‌های درخت گردو موجب ریزش آنها و نابودی تدریجی درخت می‌گردد. آلوده شدن زمین باغی توسط کرم ابريشم باف ناجور خطر بیولوژیکی بالایی ایجاد می‌کند. مدیریت زمین‌های آلوده به بید کولی بسیار سخت و پر‌هزینه بوده و اصولی‌ترین شیوه مقابله با این آفت، استفاده از سمپاشی در زمان مناسب است.

---

شته گردو (Chromaphis jugtanicola)

آفت شته گردو یا در اصطلاح علمی (Chromaphis jugtanicola) یکی از بالقوه‌ترین انواع آفات درخت گردو است که، خسارت‌های قابل توجهی را نیز به باغات این محصول وارد می‌نماید. فعالیت شته گردو از اوایل فروردین آغاز و تا اواخر شهریور ماه ادامه می‌یابد. این آفت مزاحم در نواحی زیرین برگ‌ها و نیز روی شاخه‌های جوان گردو زندگی کرده و از شیره‌ گیاه تغذیه می‌کند. فعالیت این آفت در باغات گردو خساراتی نظیر ریزش برگ‌ها، چروکیده شدن مغز گردو و ایجاد کپک سیاه در شیره گیاه را به دنبال دارد. بهترین روش جهت مقابله با آفت شته گردو، سمپاشی درختان با استفاده از سموم حشره‌کشی چون دی‌متوات و فسفامیدون است. علاوه بر این می‌توان، از روشی چون مخلوط کردن خاک با گرانول دی سولفاتان نیز جهت کنترل جمعیت این آفت استفاده نمود.

---

آفت پروانه فری یا کرم خراط (Zeuzera spp)

آفت پروانه فری با نام دیگری چون کرم خراط نیز شناخته می‌شود. نام علمی این حشره (Zeuzera spp) است و لارو‌های آن رنگی صورتی و طولی برابر 7 سانتی‌متر دارند. منبع اصلی تغذیه لارو‌های کرم خراط، قسمت‌های داخلی پوسته درخت گردو می‌باشد. این لارو‌ها جهت تبدیل شدن به شفیره، از شاخه‌های جوان درخت گردو به عنوان منبع غذایی استفاده می‌نمایند و نهایتاً به پروانه‌ای سفید رنگ با بال‌هایی با نقوش سیاه تبدیل می‌شوند.

پروانه فری با آلوده نمودن شاخه‌ها و برگ‌های درخت گردو، موجب پژمرده شدن و از بین رفتن کامل شاخه‌ها و برگ‌ها می‌شوند. از آنجایی که یکی از دلایل اصلی رشد این نمونه از انواع آفات درخت گردو تنش خشکی در مزرعه است، می‌توان در ابتدا با آبیاری صحیح مزارع از شیوع آن پیشگیری نمود. علاوه بر این می‌توان قسمت‌های ورودی یا خروجی دالان‌های فعال این لارو را به صورت موقت با استفاده از پنبه آغشته به سم، یا به صورت دائم با استفاده از چسب مخصوص زئوزران پر کرده و با این کار فعالیت این حشره را محدود نمود. همچنین می‌توان از کارگذاری تله‌های فرمونی نیز جهت شکار انبوه آفت پروانه فری بهره گرفت.

---

آفت كچلي گردو (Gracilaria roscipinnella)

از جمله خطرناک‌ترین انواع آفات درخت گردو می‌توان به کچلی گردو اشاره کرد. نام علمی این آفت (Gracilaria roscipinnella) است و بر روی برگ درختان گردو زندگی می‌نماید. آفت کچلی گردو در اواسط فصل زمستان فعالیت خود را با تهاجم به شاخه‌های بالایی درخت آغاز کرده و سپس موجب پیچش، قرمزی و در نهایت سیاه شدن برگ درختان گردو می‌شود. این آفت مزاحم بیشتر نهال‌های جوان گردو را هدف قرار می‌دهد. جهت مقابله با این نمونه از انواع آفات درخت گردو و نیز جلوگیری از پیچش و رول شدن برگ‌ها می‌بایست، به محض مشاهده این آفت در سطح درخت گردو با استفاده از سموم و حشره‌کش‌های مناسب درختان را سمپاشی کرد.

---

آفت سوسك شاخك بلند (Batocera horsfield)

آفت سوسک شاخک بلند با نام علمی (Batocera horsfield) یکی از مشکل‌ساز‌ترین انواع آفات درخت گردو به شمار می‌آید. لاروهای این آفت با ایجاد تونل‌های طویل زیگزاگی شکل در بخش داخلی پوسته درخت گردو پوسته را سوراخ، خود را به مغز چوب رسانده و از آن تغذیه می‌کنند. فرم بالغ این حشره از پوست درخت گردو تغذیه کرده و خسارت‌های بسیاری را بر پیکره این درختان وارد می‌کند. به منظور مقابله با این آفت مخرب می‌توان آنها را از سطح پوست درخت جمع‌آوری نمود که به تبع روش زمان‌بری است. همچنین می‌توان تونل‌های ورودی آفت سوسک شاخه بلند را با استفاده از مواد شیمیایی نظیر کلروفرم و بی‌سولفات کربن تیمار کرد و به این طریق از ورود آنها به پوسته درخت گردو جلوگیری نمود.

---

كنه قرمز (Panonychus ulmi)

کنه قرمز با نام علمی (Panonychus ulmi)، یکی از مهم‌ترین انواع آفات درخت گردو است که می‌تواند آسیب‌های جدی را نیز به این درختان وارد کند. این آفت در شکاف پوسته‌ها و فواصل بین شاخه‌ای درخت گردو رشد کرده و اقدام به تخم‌گذاری می‌کند. تخم‌های آفت کنه قرمز قابلیت تحمل دمایی در حدود 30- درجه را نیز دارا می‌باشند. این حشره با حمله به برگ‌های درخت گردو موجب خاکستری شدن تدریجی رنگ برگ‌ها و ریزش ناگهانی آنها می‌شود.

آفت کنه قرمز موجب کوچک ماندن اندازه گردو‌های تولیدی شده و بازارپسندی آنها را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. جهت کنترل این نمونه از انواع آفات درخت گردو می‌توان از اقدامات زراعی نظیر؛ حذف علف‌های هرز، آبیاری بارانی و محلول‌پاشی برگ‌ها با استفاده از صابون پتاسیم بهره گرفت. همچنین می‌توان با استفاده از سیلیکات پتاسیم و روغن زمستانه، ضخامت سطح برگ را افزایش داد و با این کار از پیشروی آفت بر سطح برگ جلوگیری کرد. علاوه بر این در طی فصول بهار و تابستان نیز می‌توان با استفاده از کنه‌کش‌های مخصوص اقدام به سمپاشی درختان گردو نمود.

---

كنه زرد (Yasates unguiculatus)

آفت کنه زرد با نام علمی (Yasates unguiculatus)، آفتی است که به طور اختصاصی در درختان گردو مشاهده می‌شود. این حشره اندازه‌ای میکروسکوپی دارد و به این دلیل با چشم غیر‌مسلح قابل مشاهده نیست. این آفت از نظر مورفولوژی دارای فرمی شبیه به دانه برنج و رنگی زرد است. آفت کنه زرد از برگ درختان گردو تغذیه می‌نماید و موجب قهوه‌ای و سپس زرد شدن تدریجی رنگ برگ‌ها و ریزش کلیه برگ‌های زرد شده می‌شود. جهت مقابله با این نمونه از انواع آفات درخت گردو می‌توان با استفاده از کنه‌کش‌های مخصوص درختان را سمپاشی و جمعیت کنه‌ها را کنترل نمود.

---

شپشك توت (Pseudaulacaspis pentagona)

از جمله دیگر انواع آفات درخت گردو می‌توان به شپشک توت اشاره کرد. این آفت با نام علمی (Pseudaulacaspis pentagona) شناخته می‌شود و از نظر مورفولوژی، فرمی مخروطی شکل و پهن دارد. جنس ماده این آفت رنگی زرد، جنس نر آن رنگی سفید و لارو این حشره نیز رنگی سرخ و نارنجی دارد. آفت شپشک توت با رشد بر روی بازو‌ها و تنه درخت گردو، موجب پوسیدگی آنها شده و لایه‌ای از سپر مومی در این نواحی ایجاد می نماید. جهت مقابله با این آفت زیان‌بار و جلوگیری از پیشروی آن در سطح درخت می‌توان، از روغن‌‌های زمستانه زرد مخصوص استفاده کرد.

---

شپشك قرمز گلابي (Epidiaspis teperii)

آفت شپشك قرمز گلابي با نام علمی (Epidiaspis teperii)، یکی دیگر از مهمترین انواع آفات درخت گردو می‌باشد. این آفت از نظر مورفولوژی فرمی بیضی شکل داشته و جنس ماده‌ی آن رنگی قرمز دارد. شپشك قرمز گلابي با حمله به بازو، شاخه و تنه درختان گردو موجب ضعیف شدن و در نتیجه نابودی تدریجی ساختار این نواحی می‌شود. به منظور مقابله و کنترل جمعیت این آفت در ابتدا می‌بایست از رشد خزه‌ یا گلسنگ در اطراف درختان گردو و نیز بر سطح تنه و بازو‌های درخت جلوگیری نمود. همچنین می‌توان با استفاده از محلول‌های مس‌دار اقدام به سمپاشی درختان نمود. علاوه بر این می‌توان از روغن‌‌های زمستانه زرد مخصوص نیز، جهت جلوگیری از پیشروی آفت شپشك قرمز گلابي در سطح درخت استفاده کرد.

---

انواع بیماری ‌های درخت گردو

کاشت درخت گردو و پرورش آن ضمن آنکه سود‌آوری قابل توجهی برای باغدار دارد، با دشواری‌ها و ریسک‌های فراوانی نیز همراه است. درختان گردو نسبت به قرارگیری در برخی شرایط آب و هوایی خاص مانند خشکی و رطوبت بیش از حد حساس هستند. کاشت این درختان در شرایط محیطی و اقلیمی تنش‌زا و نامناسب، موجب ایجاد انواع بیماری و بروز آسیب‌های جدی در درخت گردو می‌شود. برخی از این بیماری‌ها بر شاخه، بازو و تنه و برخی دیگر بر ریشه و برگ درخت گردو تاثیر می‌گذارند. با این وجود از آنجایی که انواع بیماری ‌های درخت گردو دارای علائم ظاهری مشخصی هستند، می‌توان در اکثر مواقع نوع بیماری را تشخیص و در جهت رفع آن اقدام نمود. برخی از مهمترین بیماری‌های درخت گردو به شرح زیر می‌باشند.

---

بيماري لكه برگي گردو (Microstroma jaglandui)

یکی از زیان‌بار‌ترین انواع بیماری های درخت گردو، بیماری لکه برگی می‌باشد که با نام علمی (Microstroma jaglandui) نیز شناخته می‌شود. در اثر بروز این بیماری، بر روی برگ درخت گردو لکه هایی نمایان می شود. یکی از بارزترین نشانه‌های ایجاد این بیماری در درختان گردو، ایجاد کپک‌های سفید رنگ بر روی برگ‌های این درخت می‌باشد. این کپک‌ها معمولاً در نواحی زیرین برگ‌ها و به صورت اشکال هندسی منظم و نامنظم به هم متصل ظاهر می‌شوند. در صورت مشاهده علائم بیماری لکه برگی گردو در درختان، باید سریعاً در جهت درمان آن اقدام نمود. یکی از روش‌های موثر درمان این بیماری، سمپاشی درختان با استفاده از قارچ‌کش‌های مخصوص می‌باشد. بهتر است عملیات سمپاشی 2 بار و با فواصل زمانی 15 روز نسبت به یکدیگر در ماه خرداد انجام شود تا از پیشروی این بیماری در سراسر باغ جلوگیری به عمل آید.

---

بیماری باكتريوز یا بلايت گردو (xanthomonas campestri f.sp juvenalis)

بیماری باکتریوز یا همان بلایت گردو یکی از مخرب‌ترین انواع بیماری های درخت گردو است و تهدیدی بسیار جدی برای درختان گردو محسوب می‌شود. نام علمی این بیماری (xanthomonas campestri f.sp juvenalis) می‌باشد و می‌تواند عملکرد محصول در باغات گردو را به میزان زیادی کاهش دهد. یکی از مشخصه‌های اصلی این بیماری، ایجاد لکه‌های کوچک و منظم بر روی میوه است. این لکه‌ها در ابتدا ظاهری شفاف دارند اما به تدریج تیره‌ رنگ می‌شوند. این بیماری رفته رفته به مغز گردو نیز نفوذ کرده و آن را نرم و سیاه می‌کند. جهت درمان بیماری بلایت گردو باید هفته‌ای یک‌بار و در 2 نوبت، درختان گردو را سمپاشی نمود.

---

بيماري آنتراكنوز (Gnomonia leptostyla)

آنتراکنوز یکی از مهم‌ترین انواع بیماری های درخت گردو است و با نام علمی (Gnomonia leptostyla) نیز شناخته می‌شود. بیماری آنتراکنوز نوعی بیماری قارچی است و عموماً در فصل بهار یا تابستان ایجاد می‌گردد. از جمله علائم ظاهری این بیماری می‌توان، به ایجاد لک‌های خاکستری و قهوه‌ای رنگ نامنظم بر روی سطح برگ درختان گردو اشاره کرد. بروز این بیماری موجب آسیب دیدن شاخه‌ها، ریزش برگ ها و کوچک و نارس شدن گردوها خواهد شد. جهت درمان این بیماری باید 1 بار به هنگام بروز نشانه‌های این بیماری و سپس هر 2 هفته یک‌بار درختان گردو را سمپاشی کرد.

---

بیماری خشكيدگي سر شاخه يا شانكر گردو (Cytospora juglandina)

ایجاد بیماری خشکیدگی سر شاخه گردو تهدیدی بالقوه برای درختان گردو محسوب می شود. نام علمی این بیماری (Cytospora juglandina) است و به بیماری شانکر گردو نیز شهرت دارد. از جمله شاخص‌ترین علائم ظاهری این بیماری می توان به متورم شدن یا ایجاد فرورفتگی در پوسته، شاخه‌ها و تنه درخت اشاره کرد. بهترین راهکار جهت درمان این بیماری این است که، قسمت‌های آسیب‌دیده را جدا نموده و سپس خمیر قارچ‌کش مخصوص را بر روی ناحیه مورد نظر قرار دهیم. همچنین می‌توان برخی محلول‌های قارچ‌کش خاص را نیز بر روی برگ و شاخه‌ها اسپری کرد. 

---

بیماری شانكر عميق پوست گردو (Erwinia rubrifaciens)

از جمله مهم‌ترین انواع بیماری‌های درخت گردو می‌توان به بیماری شانكر عميق پوست گردو اشاره نمود. نام علمی این بیماری (Erwinia rubrifaciens) است و ممکن هست در تمام فصول سال رخ دهد. اصلی‌ترین نشانه‌ ظاهری این بیماری، ایجاد شکاف‌های عمیق و بزرگ بر روی پوسته، شاخه و تنه درخت است. بر اثر ایجاد این شکاف، نوعی شیره گیاهی حاوی باکتری به رنگ قهوه‌ای تیره به بیرون می‌ریزد. این بیماری می‌تواند باردهی محصول را به طرز چشمگیری کاهش دهد. بهترین راه حل مقابله با این بیماری، پیشگیری از بروز آن است. به این منظور می‌بایست از زخمی شدن شاخه‌ها پیشگیری کرد و با استفاده از تانسیومتر، وضعیت آبیاری درختان گردو را کنترل نمود.

---

پوسيدگي ريشه و طوقه ناشي از فيتو فتورا

یکی از شایع‌ترین انواع بیماری‌ های درخت گردو، بیماری پوسيدگي ريشه و طوقه ناشی از فیتو‌فتورا است. این بیماری در وهله اول موجب زرد شدن برگ‌های کوچک درختان گردو و سپس خشک شدن سرشاخه‌ها می‌گردد. در صورتی که این بیماری ادامه یافته و شدت یابد، حتی می‌تواند به مرگ درخت گردو منجر شود. بیماری پوسیدگی فیتوفتورایی طوقه و ریشه انواع مختلفی دارد و شدت یا ضعف آن به شرایطی چون میزان رطوبت و درجه حرارت خاک و نیز مقاومت درخت بستگی دارد. عامل این بیماری با نفوذ به ریشه و بدنه درخت، آن را از درون پوسیده می‌کند. بهترین راهکار در جهت کنترل این بیماری، پیشگیری از ایجاد آن است. به این منظور می‌توان از روش‌هایی چون؛ کاشت ارقام مقاوم به بیماری، آغشته کردن ریشه نهال‌های گردو به محلول بردوفیکس قبل از کاشت، کاشت نهال‌ها بر روی پشته و در خاکی با وضعیت زهکشی مناسب، تنظیم دور آبیاری و جلوگیری از اشباع رطوبتی خاک استفاده نمود.  

---

پوسيدگي ريشه و طوقه ناشي از قارچ آرميلاريا

بیماری پوسیدگی آرمیلاریایی طوقه و ریشه، یکی دیگر از رایج‌ترین بیماری‌های درخت گردو است. این بیماری به نام‌های دیگری چون قارچ عسلی و قارچ ریشه بلوط نیز شهرت دارد. نشانه‌های ظاهری این بیماری مشابه با بیماری پوسیدگی فیتوفتورایی می‌باشد از این رو، جهت تشخیص نوع بیماری می‌بایست از افراد متخصص بهره گرفت. پس از ابتلای درخت گردو به این بیماری، ساختار‌هایی رشته‌مانند که در واقع میسلیوم‌های قارچ هستند، در سطح درخت نمایان می‌شوند. این رشته‌ها از درون سفید رنگ هستند اما، ظاهری قهوه‌ای رنگ دارند. جهت درمان این بیماری می‌توان از روش‌هایی چون استفاده از سموم گازی در خاک و یا اقدامات زراعی پیشگیرانه نظیر؛ تنظیم دور آبیاری، بهبود وضعیت زهکشی خاک، کشت ارقام مقاوم به این بیماری و ... استفاده کرد.

---

بیماری پوسيدگي زغالي گردو (Macrophomina phaseoli)

یکی از شایع‌ترین انواع بیماری‌های قارچی درخت گردو، بیماری پوسیدگی زغالی است. بیماری پوسیدگی زغالی گردو که با نام علمی (Macrophomina phaseoli) نیز شناخته می‌شود، بیشتر در باغات واقع در نواحی بسیار خشک و سنگلاخی که خاک آنها از نظر زراعی کیفیت مطلوبی ندارد، ایجاد می‌گردد. علائم ظاهری این بیماری مشابه با بیماری پوسیدگی فیتوفتورایی می‌باشد، تنها تفاوت میان این دو بیماری منطقه ایجاد آن است. بیماری پوسیدگی زغالی گردو در مناطق خشک و پوسیدگی فیتوفتورایی در مناطق مرطوب رخ می‌دهد. بهترین روش جهت کنترل سرایت این بیماری استفاده از اقدامات پیشگیرانه‌ای مانند؛ کاشت بذر و نهال‌های مقاوم به بیماری، کنترل وضعیت زهکشی خاک، تنظیم دور آبیاری و ... می‌باشد.

 

---

---

نتیجه‌گیری

گردو یکی از محصولات استراتژیک در بحث فروش داخلی و صادرات به شمار می‌آید. از این رو به جهت تامین نیاز بخش داخلی و نیز مشتریان خارجی، سالانه صد‌ها اصله نهال گردو در مناطق مختلف کشور کاشت می‌‌شود. کاشت و پرورش درخت گردو همان‌قدر که می‌تواند برای باغداران سودآور باشد، با دشواری‌ها و مخاطرات بسیاری نیز همراه است. یکی از بزرگترین معضلاتی که باغداران در بحث پرورش درخت گردو با آن رو به رو هستند، مقابله با بیماری‌‌ها و انواع آفات درخت گردو می‌باشد. هر یک از آفات و بیماری‌ها به شیوه‌‌ای متفاوت بر درختان گردو تاثیرگذار هستند و هر کدام نشانه‌ها و علائم خاص خود را دارند. از این رو می‌توان با شناسایی نوع بیماری یا آفت، از روش‌های به خصوصی جهت مقابله با آن استفاده کرد.

روش‌های مقابله با آفات و انواع بیماری های درخت گردو متنوع بوده و مواردی چون استفاده از اقدامات پیشگیرانه، سمپاشی و ... را شامل می‌شود. در این میان سموم و مواد شیمیایی اثرات سوء بسیاری بر سلامت محیط زیست و درختان گردو دارند. این سموم می‌توانند از طریق مصرف محصول به چرخه غذایی انسان وارد و بیماری‌های مزمنی را در بدن ایجاد نمایند. از این رو می‌توان گفت بهترین راهکار در این زمینه، استفاده از اقدامات پیشگیرانه است. از جمله اقدامات پیشگیرانه موثر در کنترل آفات و بیماری‌های درخت گردو می‌توان به مواردی چون؛ کاشت بذر و نهال‌های سالم و مقاوم به بیماری، هرس کردن، جداسازی یا سوزاندن شاخه و برگ‌های بیمار، کنترل دور آبیاری و بهبود وضعیت زهکشی در باغات گردو و ... اشاره کرد.

---